Vườn dừa Dứa tại Trung tâm Sản xuất giống Trảng Bàng (Tây Ninh).

Nhiều giống dừa mới ra đời

Để có được vùng nguyên liệu ổn định, đáp ứng đủ cho công nghiệp chế biến, nhu cầu tiêu dùng và đủ sức cạnh tranh trong quá trình hội nhập, việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả trồng dừa thông qua các giải pháp về giống và biện pháp kỹ thuật thâm canh là vô cùng cần thiết. Xuất phát từ thực tiễn trên, Viện Nghiên cứu Dầu và Cây có dầu đã đề xuất và được Bộ Công Thương phê duyệt triển khai thực hiện dự án “Phát triển sản xuất giống dừa giai đoạn 2017-2020”. Sau 3 năm triển khai thực hiện, các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu Dầu và Cây có dầu đã xây dựng thành công quy trình công nghệ sản xuất giống dừa sáp bằng kỹ thuật nuôi cấy phôi. Quy trình được cải tiến với tỷ lệ thành công đạt 60,6% (tăng 6,7% so với quy trình trước đây). Việc hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất giống dừa Sáp bằng kỹ thuật nuôi cấy phôi đã góp phần nâng cao năng lực sản xuất giống dừa sáp nuôi cấy phôi của cán bộ nghiên cứu và giảm giá thành sản phẩm.

Bên cạnh đó, dự án đã xây dựng được 4 mô hình trình diễn sản xuất giống dừa bằng công nghệ tiên tiến (dừa bố phục vụ công tác lai tạo, dừa Ta chịu mặn, dừa Dứa phù hợp vùng biển đảo Việt Nam, dừa Dứa bằng phân bón hữu cơ và phòng trừ bọ dừa bằng biện pháp sinh học) tại các tỉnh: Bến Tre, Tiền Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu và Tây Ninh. Từ đó cung cấp các cây giống chất lượng cao đến nông dân trồng dừa trong điều kiện biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn tăng cao và hạn chế sử dụng phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật ảnh hưởng đến môi trường sống.

Nếu như mô hình công nghệ sản xuất giống dừa Ta chỉ sau 5 năm trồng đã có 100% số cây ra hoa và đậu quả, năng suất năm thứ nhất đạt 22,5 quả/cây/năm thì mô hình công nghệ sản xuất giống dừa Dứa sau 2 năm bón phân cân đối, phân vô cơ kết hợp hữu cơ, có số quả/cây tăng gấp 1,5-1,6 lần so với bón hoàn toàn phân vô cơ.

Đặc biệt, sau 3 năm triển khai, dự án đã sản xuất được 48.850 cây giống gốc dừa cao (Ta, Dứa), 262.569 cây giống gốc dừa lùn (Dứa, Xiêm, Ẻo) tại Trung tâm Dừa Đồng Gò (Bến Tre), 6.268 cây giống dừa lai (JVA1) tại Trung tâm Sản xuất Giống Trảng Bàng (Tây Ninh) và 955 cây giống dừa Sáp nuôi cấy phôi tại Trạm Thực nghiệm Bình Thạnh (TP Hồ Chí Minh). Các cây giống do dự án sản xuất đúng tiêu chuẩn xuất vườn, chất lượng cao (cây khỏe, không sâu bệnh, đúng giống), được bà con nông dân và các đơn vị trồng dừa tin tưởng tiêu thụ.

Bên cạnh việc sản xuất giống mới, trong năm 2020, nhóm thực hiện đã triển khai 5 lớp tập huấn “Kỹ thuật nhân giống và thâm canh giống dừa chất lượng cao” cho 153 lượt người tham dự ở các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ (Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định). Dự án đã góp phần giúp cho người nông dân trồng dừa, cán bộ nông nghiệp, hội nông dân nâng cao kiến thức và kỹ năng sản xuất giống, các biện pháp phòng trừ dịch hại cũng như phương pháp chế biến một số sản phẩm từ dừa nhằm phục vụ mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh tế và đời sống của người dân trồng dừa.

Hiệu quả mang lại

Sau khi dự án được đầu tư hoàn thiện, toàn bộ hệ thống vườn giống gốc và vườn sản xuất giống lai được đưa vào khai thác, hàng năm có thể cung cấp cho sản xuất khoảng 300.000 cây giống đáp ứng cho việc trồng mới và cải tạo 1.500 ha dừa trong cả nước. Với việc sử dụng giống dừa mới, năng suất vườn dừa thu hoạch dự kiến tăng từ 7.900 quả/ha/năm trong năm 2015 lên 11.000 quả/ha/năm trong năm 2021, tăng 3.100 quả/cây năm (với giá 5.000 đồng/quả, lợi nhuận sẽ tăng 15.500.000 đồng/ha/năm).

Với các giống mới được tuyển chọn, từ việc đánh giá tính thích nghi của các giống dừa mới và các quy trình công nghệ sản xuất các giống dừa được hoàn thiện, năng suất giống dừa mới được đầu tư từ dự án có thể tăng 20-30% so với năng suất dừa hiện tại, chất lượng sản phẩm thu được cao hơn, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế từ việc trồng dừa.

Về hiệu quả xã hội, việc hoàn thiện quy trình công nghệ nhân và sản xuất giống ở phía Nam đưa vào áp dụng rộng rãi trong sản xuất và sản xuất được nguồn giống dừa có chất lượng đã góp phần mở rộng diện tích trồng dừa, nâng cao thu nhập cho người sản xuất và nâng cao khả năng cạnh tranh các sản phẩm từ dừa ở các tỉnh phía Nam với một số nước trồng dừa phát triển trong khu vực./.

Thái Nguyễn Quỳnh Thư

Nguồn: vjst.vn